Μαραθώνιος Ολύμπου. Σταυροδρόμι αθλητισμού και φυσικού περιβάλλοντος

Η δεκαετία του 1980 σήμανε για την Ελλάδα την «επίσημη» έναρξη των αγώνων ορεινού τρεξίματος. Εάν και είχαν προηγηθεί διάφορες οργανώσεις αθλητικών γεγονότων στα ελληνικά βουνά (https://bornultra.com/elliniko-oreino-treximo-istoria-a-eos1986/), αλλά πρακτικά η αρχή έγινε στον Όλυμπο με τη διοργάνωση του πρώτου Ορειβατικού Μαραθωνίου Ολύμπου το 1986 (https://bornultra.com/istoria-oreinou-treximatos-b-1986-oreivatikos/). Το 2004 ο Όλυμπος έγινε το πρώτο ελληνικό βουνό το οποίο δέχτηκε και δεύτερο αγώνα ορεινού τρεξίματος με τη διοργάνωση του πρώτου «Olympus Marathon». Ακολούθησε η μεγάλη έκρηξη των αγώνων ορεινού τρεξίματος στην Ελλάδα, ώστε σήμερα να υπάρχουν περισσότεροι από 250 αγώνες ορεινού τρεξίματος (https://trailrun.gr/programma/).

Από όλες αυτές τις διοργανώσεις αναμέτρησής του ανθρώπου με τη φύση, ο «Olympus Marathon» ξεχωρίζει για τη μεγάλη δυσκολία της διαδρομής του, η οποία διασχίζει πληθώρα οικοσυστημάτων και γεωτόπων, αλλά και για την εξαιρετικά μεγάλη συμμετοχή που έχει ξεπεράσει τους 1.000 αθλητές και αθλήτριες. Δεδομένης της μεγάλης αύξησης των αγώνων, ήταν απαραίτητη η δημιουργία ενός Οδηγού Ορθών Πρακτικών Ορεινού Τρεξίματος, η οποία θα θέσει για πρώτη φορά ένα πλαίσιο για τις διοργανώσεις αγώνων ορεινού τρεξίματος στην Ελλάδα.

Λόγω του γεγονότος ότι ο «Olympus Marathon» αποτελεί την κορωνίδα του ελληνικού ορεινού τρεξίματος και ο Όλυμπος τον πρώτο Εθνικό Δρυμό της Ελλάδας, ήταν λογικό και θεμιτό μία τέτοια προσπάθεια να ξεκινήσει από το βουνό των θεών. Η προσπάθεια αυτή έφερε σε αγαστή συνεργασία τη διοργάνωση του «Olympus Marathon» με επιφανείς Έλληνες επιστήμονες διαφορετικών ειδικοτήτων (γεωλογία, δασολογία, βιολογία οικολογία), ώστε να μελετήσουν τις πιθανές επιβαρύνσεις του Μαραθωνίου Ολύμπου στα φυσικά οικοσυστήματα του Ολύμπου, και βάσει αυτών να προτείνουν ένα πλαίσιο δράσεων για την ορθή διοργάνωση αγώνων και συμπεριφορά των αθλητών και αθλητριών σε πανελλήνιο επίπεδο.

Επιπτώσεις στη διάβρωση των μονοπατιών

Η δυσκολία της διαδρομής του «Μαραθώνιου Ολύμπου» εκτός από το μήκος των 44 χιλιομέτρων, προέρχεται επίσης από τη μεγάλη τοπογραφική κλίση του Ολύμπου, ο οποίος ορθώνεται 2.918 μέτρα πάνω από τις ακτές του Αιγαίου. Αυτό συνεπάγεται λίγα επίπεδα σημεία για να ξεκουραστούν οι αθλητές κι οι αθλήτριες και μικρές πιθανότητές για διάβρωση των μονοπατιών με μαλακούς γεωλογικούς σχηματισμούς (εδαφικούς ορίζοντες). Το εκτενέστερο επίπεδο τμήμα του «Μαραθώνιου Ολύμπου» είναι το Οροπέδιο των Μουσών στα 2.600 μέτρα, το οποίο δίνει μία ανάσα και μαγικές εικόνες στους αθλητές και τις αθλήτριες, αλλά υπόκειται σε συνεχείς συνθήκες χιονοκάλυψης και παγοποίησης τον χειμώνα και δυνατών βροχοπτώσεων το καλοκαίρι, με αποτέλεσμα τη διάβρωση μικρού τμήματος του μονοπατιού, η οποία ποικίλει από 15 ως 80 εκατοστά.

Από μελέτη αεροφωτογραφιών και δορυφορικών φωτογραφιών και επιτόπιων μετρήσεων συμπεραίνεται ότι η διάβρωση προέρχεται από τη αύξηση του ορεινού τουρισμού και δη από την αυξανομένη προσέλευση υποζυγίων και ορειβατών. Επιπλέον, η χρήση ειδικού εξοπλισμού παρακολούθησης της βιοποικιλότητας, όπως αυτόματες κάμερες και καταγραφικοί ακουστικοί αισθητήρες, παρείχαν στην επιστημονική ομάδα τα δεδομένα αξιολόγησης της επίδρασης των χρηστών του συγκεκριμένου μαραθώνιου ορεινού τρεξίματος και αποδείχθηκε ότι η επίδραση του «Μαραθώνιου Ολύμπου» είναι μηδενική. Η έκδοση του Οδηγού Καλών Πρακτικών θα μπορούσε να ανοίξει τη συζήτηση με αρμόδιους φορείς για εκτροπή της διαδρομής στο βραχώδες υπόβαθρο και διατήρηση του ψηλότερου οικοτόπου της Ελλάδας.

Olympus Marathon (2025)